Aranızda sonbaharda dikim yapmış olanlar var mı bilmiyorum fakat sonbaharda dikim yapmanın, ilkbaharda dikim yapmak kadar normal bir şey olabileceğini açıklayacağım sizlere. Üstelik sonbaharda dikim yapmanın belirgin bazı avantajları da var.
Mesele özünde botaniğin temellerine dayanıyor; yani köklere. Kökler, bir bitkinin besin maddeleri, su ve nihayetinde büyümeden oluşan hayat döngüsüdür. Ağaçların ve bitkilerin bu hayat döngüsünden en iyi düzeyde fayda sağlayabilmeleri için, köklerin toprağa sağlam bir şekilde yerleşmiş olması gerekir; bu çok önemlidir, özellikle de ağaçlar genç olduğunda. Neden? Çünkü yeni dikilen ve genç bitkiler, soğuklar, erken donlar, güçlü rüzgarlar, çok sıcak havalar ve kuraklık gibi beklenmedik hava koşullarına yenik düşme eğilimindedirler. En güçlü savunmaları kök sistemlerinin sıkı bir şekilde toprağa tutunmuş olmasıdır.
Kış aylarının çok soğuk olmadığı ılıman bölgelerimizden Kıyı Akdeniz, Kıyı Ege, Kıyı Marmara sonbahar dikimi için uygundur.
Sonbaharda Fidan Dikmenin Avantajları
1. Daha Az Stres
Sonbahardaki hava koşulları, don ve sert donlar ulaşmadan önce, yeni bitki ve ağaçlar dikmek için idealdir. Sonbaharda bir bitkiyi ya da ağacı yuvasına koyarken yaşanacak "nakil şoku" daha azdır. Bu dönemde Dünya güneşten daha uzaktadır ve sıcaklık daha düşüktür. Bu da transprasyon (terleme) yolu ile su kaybı olma riskinin daha az olması anlamına gelir. Dönemsel yağmurlar ve kar, su sağlamada yardımcı olurlar ve köklerin etrafında toprağa yerleşirler. Hava soğuduğunda bile toprak güneşin sıcaklığını korumaya devam eder. Kökler büyümeye, sonunda zemin donana kadar devam ederler ve sonra yerleşik bir hal alırlar.
2. Dormansiye Odaklanmak
Sonbahar mevsiminde dikimden fayda sağlamanın bir diğer sebebi de dormansidir. Daha önce bu kelimeyi duymuşsunuzdur fakat ne anlama geliyor biliyor musunuz? Ve neden önemli? Aynı ayılar gibi, uzun ömürlü bitkiler de sistemlerini güçlendirmek için dinlenme ihtiyacı duyduklarında kış uykusuna yatarlar. Bu dormansidir! Uzun ömürlü bitkiler ve ağaçlar uykudayken bitki özsuları düşüktür. Sertleşirler. Fazla besin maddesi alamazlar. Yeşil renkleri solgunlaşır, narin yaprakları aşağıya düşer. Dinlenirler ve dormansiye girmek için sonbaharda gelen daha soğuk havaları beklerler.
Basitçe anlatmak gerekirse; sonbahar sıcaktır fakat çok sıcak değildir; soğuktur, fakat çok soğuk değildir. Bu ahenk, bitkilerinizi ve ağaçlarınızı hava koşulları hala idealken toprağa yerleştirmek için mükemmel bir fırsat sağlar. Sonbaharda dikimden fayda sağlayın, ağaç köklerinizin sıkıcı toprağa tutunmasına izin verin ve sonra ılık esintiler ve kuş cıvıltıları baharın geldiğini müjdelediğinde, gittikçe büyüyen bahçenizin ya da yeşil alanlarınızın keyfini çıkarabilirsiniz.
Sonbaharda fidan dikimi, fidanların baharda hızlı büyüme dönemine girmeden köklerin toprağa iyice yerleşmesi için ağaçlara oldukça geniş bir zaman tanır. Dolayısıyla ağaçlar iyi gelişirler.
Sonbaharda Fidan Dikimini Etkileyen Unsurlar
1. Güneş
Çoğu ağaç en büyük ve en sulu mahsulü sağlamak için tam güneşe ihtiyaç duyar. "Tam güneş", gündüz en az 6 saat direk gün ışığı almak demektir. Ağaçların etrafını düşünün. Ağacınızın etrafında güneş almasını engelleyecek daha büyük ağaçlar var mı? Binalar? Bölge çoğunlukla sabah mı güneş alıyor yoksa akşam mı?
2. Toprak
Toprağınızın zayıf ve güçlü yanlarını şimdiye kadar öğrenmişsinizdir. Ağır, killi bir toprağınız mı var? Bu günler gübreleme için iyi bir zaman olabilir. Besin maddeleri açısından nasıl? Toprağınızın pH seviyesini ölçmek için bir toprak ölçer kullanabilirsiniz. Çoğu bölgede size pahalı olmayan bir toprak testi sağlayabilecek kişiler/kurumlar bulunur. Test sonuçlarına göre topraktaki besin maddelerinin ya da toprağın pH dengesinin dikiminiz için faydalı olup olmayacağını belirleyebilirsiniz.
3. Çevre
Elma bahçesi kurmak isteyebilirsiniz fakat bazen beklenmedik sürprizler ağaçlarınızın gelişimini engeller. Şebeke suyu boru hattı gibi. Kamu hizmeti veren kuruluşların çoğu sizi gömülü parçalar hakkında detaylı bir şekilde ücretsiz olarak bilgilendiriyor. Bunun gibi kriterleri de göz önünde bulundurmalısınız.
4. Mekan
Sonbaharda ya da başka zamanlarda dikim yaptığınızda, meyve ağacınızın zaman içinde genişleyeceğini ve uzayacağını göz önünde bulundurmanız önemlidir. Aynı şey kökler için de geçerli, çoğu kök en uçtaki dalın yaprağı gibi gittikçe daha uzağa doğru büyür. Eğer ağacınız yayılmak için yeteri kadar alana sahip değilse, kaldırımlar, heykeller ve duvarlar sıkıntı verici şeyler haline gelebilirler. Sonbahar dikiminde ya da diğer dönemlerdeki dikimlerde bölgedeki engelleri önceden belirlemek önemlidir.
Sonbaharda fidan dikimi göz korkutucu olabilir. Ama kışın yaklaştığı ve doğanın kendini yavaş yavaş geri çektiği bu günlerde, doğaya yeni bir hayat eklemek heyecan verici! Bahar geldiğinde, açan ilk ufak yapraklar yaptığınız her şeyin doğru olduğuna dair gerekli olan cesareti size sağlayacaktır.
